Theo
bài báo “Cậu bé 1 tuổi đã trở thành...
tỷ phú, Chủ tịch Hội đồng quản trị” trên Dân Việt, đại gia nức tiếng Huỳnh Uy
Dũng, chủ của các Khu DL Đại
Nam, Khu CN Sóng Thần 2, Khu dân cư Dĩ An, Khu CN và dân cư
Sóng Thần 3 (tỉnh Bình Dương), Khu dân cư Bình Phước, đã chính thức tuyên bố
trao toàn bộ số tài sản khổng lồ đó cho con là bé Huỳnh Hằng Hữu, vừa tròn tuổi thôi
nôi (ngày 21/9/2013), “với kỳ vọng
của cha mẹ chỉ thực hiện điều thánh thiện”.
Bé Huỳnh Hằng Hữu. Ảnh: Dân Việt
Bé Hữu và cha mẹ. Ảnh:
Dân Việt
Thông thường, một đứa bé (tức là người chưa thành niên) có thể nhận được sự thừa kế một tài sản, kể cả khối tài sản rất lớn không hạn định. Việc này được pháp luật bảo hộ.
Cá nhân tôi rất
thiện cảm trước quyết định này của vợ chồng đại gia Dũng.
Nhưng, cũng theo bài báo, “cậu bé Huỳnh Hằng Hữu chính thức trở
thành Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Du lịch Đại Nam”. Với việc này, đứa bé 1 tuổi được
nhận chức vụ quan trọng đó, quả là rất lạ.
Người viết bài
đàm luận này không rõ ở các nước trên thế giới, trẻ em có quyền thành lập và/hoặc
điều hành công ty của mình hay không. Còn ở Việt
Nam, ta cùng tìm hiểu các văn bản quy phạm đang còn hiệu lực quy định thế nào.
Luật Doanh nghiệp 2005:
Tại Điều 13, Khoản 2,
qui định về không được quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp có điểm đ: “Người
chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc bị mất năng lực
hành vi dân sự”.
Tại Điều 110, Khoản 1, qui định về Tiêu chuẩn và điều kiện làm thành viên HĐQT
có điểm a: “Có đủ năng lực hành vi dân sự, không thuộc đối tượng bị cấm quản lý
doanh nghiệp theo quy định của Luật này”.
Tại Điều 120, Khoản 1
qui định về Hợp đồng, giao dịch giữa công ty với các đối tượng phải được Đại hội
đồng cổ đông hoặc HĐQT chấp thuận, có 2 điểm: a) Cổ đông, người đại diện uỷ quyền
của cổ đông sở hữu trên 35% tổng số cổ phần phổ thông của công ty và những người
có liên quan của họ; b) Thành viên HĐQT, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
Nghị định
43/2010/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp:
Tại Điều 41, Khoản 3:
Việc đăng ký thay đổi cổ đông sáng lập trong trường hợp tặng cho cổ phần được
thực hiện như quy định đối với trường hợp đăng ký cổ đông sáng lập do chuyển
nhượng cổ phần, trong đó, hợp đồng chuyển nhượng và các giấy tờ chứng thực hoàn
tất việc chuyển nhượng được thay bằng hợp đồng tặng cho cổ phần.
Do Công ty đã thành lập
và đăng ký kinh doanh trên 3 năm rồi, nên thủ tục thay đổi cổ đông sáng lập chỉ
thực hiện tại Sổ Đăng ký cổ đông của Công ty (theo quy định tại Khoản 3, Điều
20 Thông tư 01/2013/TT-BKHĐT).
(không biết đại gia
Dũng cho bé Hữu toàn bộ hay một phần số lượng cổ phần ông đang nắm giữ tại Công
ty CP Đại Nam)
Nghị định 102/2010/NĐ-CP
hướng dẫn một số điều về Luật Doanh nghiệp:
Tại Điểm a, Khoản 3, Điều
15 nêu tiêu chuẩn và điều kiện đối với thành viên HĐQT công ty cổ phần, phải: “Có
đủ năng lực hành vi dân sự và không thuộc đối tượng bị cấm thành lập và quản lý
doanh nghiệp quy định tại Khoản 2 Điều 13 của Luật Doanh nghiệp; Trường hợp
Điều lệ công ty quy định tiêu chuẩn và điều kiện khác với tiêu chuẩn và điều
kiện quy định tại điểm này thì áp dụng tiêu chuẩn và điều kiện do Điều lệ công
ty quy định”.
Như vậy, theo Luật Doanh
nghiệp, bé Hữu là người chưa thành niên và không có đủ năng lực hành vi
dân sự nên
không được quản lý doanh nghiệp.
Bộ luật Dân sự năm
2005:
Tại Khoản 1, Điều 20: “Người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi
khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật
đồng ý, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa
tuổi hoặc pháp luật có quy định khác”.
Tại Điều 21, xác định: “Người chưa đủ sáu tuổi không có năng
lực hành vi dân sự”. (cần hiểu, người không có đương nhiên là không đủ năng
lực hành vi dân sự)
Như vậy, tham chiếu Bộ luật Dân sự để khẳng định thêm quy
định của Luật Doanh nghiệp. Bé Hữu 1 tuổi khi thực hiện các giao dịch dân sự về
hoạt động doanh nghiệp sẽ không được pháp luật cho phép và bảo hộ.
Tra cứu trên Cổng thông tin đăng ký doanh nghiệp
quốc gia, thấy đại gia Dũng có 2 công ty:
CÔNG TY TNHH DU LỊCH ĐẠI NAM THẦN TIÊN (mã số 0311731813), Số 39 Đồng Khởi, Phường Bến Nghé, Quận 1, TP Hồ Chí Minh.
CÔNG TY CP ĐẠI NAM (mã số 3700147268), Số 1765A Đại lộ Bình Dương, khu phố 1, Phường Hiệp An,
Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương.
Như vậy chức
Chủ tịch HĐQT chỉ có ở Công ty CP Đại Nam (không có Công ty CP Du lịch Đại
Nam như bài báo viết).
Theo Điều 17 của
Thông tư 01/2013/BKH-TT về đăng ký doanh nghiệp có quy định về Hồ sơ đăng ký
thay đổi người đại diện theo pháp luật, cần phải nộp cho cơ quan đăng ký kinh
doanh (nếu người đại diện theo pháp luật của Công ty CP Đại Nam giữ chức danh
Chủ tịch HĐQT) như sau:
Tại Khoản 1: Hồ sơ bao gồm:
a) Thông báo thay đổi
người đại diện theo pháp luật của Công ty. (liên quan tới Khoản 2 ở dưới)
b) Bản sao giấy tờ chứng
thực cá nhân của người thay thế làm đại diện theo pháp luật của Công ty.
Tại Điều 24 Nghị định 43/2010/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp quy định Các
giấy tờ chứng thực cá nhân trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, trong đó Khoản 1 quy
định gồm: “Giấy chứng minh nhân dân còn hiệu lực hoặc Hộ chiếu còn hiệu lực đối
với công dân Việt Nam”.
Giả sử bé Hữu mới chỉ
có Giấy khai sinh, đến thời điểm này mới 1 tuổi, thì có hợp lệ không?
Làm chứng minh nhân dân
thì chưa đủ 14 tuổi (theo quy định tại Điều 3, Khoản 1, Nghị định 05/1999/NĐ-CP
về Chứng minh nhân dân).
“Điều
5, Nghị định 65/2012/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số
136/2007/NĐ-CP ngày 17/8/2007 về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, có
Khoản 3 quy định: “Trẻ em dưới 9 tuổi được cấp chung vào hộ chiếu phổ thông của
cha hoặc mẹ nếu có đề nghị của cha hoặc mẹ trẻ em đó”.
Như vậy, bé Hữu khi có hộ chiếu dùng chung
với bố hoặc mẹ sẽ được coi là có giấy tờ chứng thực cá nhân hợp lệ.
c) Đoạn 2 và đoạn 3
nêu 2 tình huống, phải có:
Quyết
định bằng văn bản và bản sao Biên bản họp của Đại hội đồng cổ đông về việc thay
đổi người đại diện theo pháp luật, trong trường hợp việc thay đổi người đại diện
theo pháp luật làm thay đổi nội dung Điều lệ công ty hoặc trường hợp Điều lệ
công ty CP quy định Chủ tịch HĐQT là người đại diện theo pháp luật và Đại hội đồng
cổ đông công ty bầu Chủ tịch HĐQT.
Quyết
định bằng văn bản và bản sao Biên bản họp của HĐQT, trong trường hợp việc thay
đổi người đại diện theo pháp luật không làm thay đổi nội dung của Điều lệ công
ty ngoài nội dung họ, tên, chữ ký của người đại diện theo pháp luật của công ty
quy định tại Khoản 15 Điều 22 Luật Doanh nghiệp.
Tại Khoản 2: có nêu “trường hợp Chủ tịch Hội đồng quản
trị là người đại diện theo pháp luật thì người ký thông báo là Chủ tịch Hội
đồng quản trị mới được Đại hội cổ đông hoặc Hội đồng quản trị bầu”.
(Lưu ý: tại
Điều 38, Nghị
định 43/2010/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp có quy định chi tiết hơn về nội dung
này).
Đại gia Dũng
muốn trao chức Chủ tịch HĐQT cho con trai một cách suôn sẻ, ông phải thực hiện
các bước sau, theo quy định của pháp luật về đăng ký doanh nghiệp:
1. Trình Đại hội cổ
đông Công ty CP Đại Nam việc cho (chuyển nhượng, chuyển hết hay chuyển bao
nhiêu phần trăm) cổ phần của ông cho con trai (và ai là người đại diện hợp pháp
của con trai ông (có lẽ thực tế là chính ông hoặc vợ ông).
2. Họp HĐQT để bầu
Chủ tịch HĐQT hoặc đương nhiên con ông là Chủ tịch HĐQT sau khi cậu bé được cho
(chuyển nhượng) cổ phần từ ông và sẽ là người nắm giữ số cổ phần lớn nhất trong
các cổ đông mặc nhiên giữ chức Chủ tịch HĐQT (nếu Điều lệ Công ty quy định như
vậy).
3. Thực hiện thủ
tục thông báo việc cho (như thủ tục chuyển nhượng) cổ phần của ông cho con trai
và nội dung thứ hai về thay đổi người đại diện theo pháp luật (nếu có giữ chức
danh Chủ tịch HĐQT) tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh
Bình Dương.
Với quy mô hoạt
động kinh doanh bề thế như đại gia Dũng đang làm, có lẽ ông có đội ngũ tư vấn
pháp lý trợ giúp. Vì bài báo không nói chi tiết nên không rõ các bước này đã
thực hiện chưa hay đã đến đâu. Bước 1 và bước 2 cũng có thể thực hiện theo Điều
lệ của Công ty CP Đại Nam, nếu không vi phạm các quy định của pháp luật hiện
hành.
Tóm lại, người
viết bài này mới chỉ nêu được những điều khoản tham chiếu chính liên quan trực
tiếp đến nội dung vừa đàm luận. Việc chưa rõ là, mang tính pháp lý, Chủ tịch
HĐQT trị mới 1 tuổi (chưa thành niên) trong thực tế có được các cơ quan chức năng
hữu quan công nhận hay không?
Để có câu trả
lời, có lẽ phải chờ thôi…
An
Bường
22/9/2013